Çin’in Tsinghua Üniversitesi’nde gerçekleştirilen araştırmaya nazaran yetkililer bu yıl Çin Komünist Partisi’nin 100. yıl kutlamaları öncesinde bulut tohumlama usulüyle havayı temizledi.
Çin Komünist Partisi, 1 Temmuz’da Tiananmen Meydanı’nda on binlerce kişinin katıldığı büyük merasimler gerçekleştirmişti.
HAVA KİRLİLİĞİ TEMİZLENDİ
Yeni araştırmada merasimden evvelki saatlerde gerçekleştirilen kapsamlı bulut tohumlama operasyonu sayesinde gökyüzünün açık, hava kirliliğinin az olduğu belirtildi.
Çin, bilindiği kadarıyla 2008 Olimpiyatları’ndan bu yana tarım bölgelerini korumak ve kıymetli olaylar sırasında hava durumunu güzelleştirmek için milyarlarca dolar harcayarak bulut tohumlama teknolojisini kullanıyor.
YENİ BİR FORMÜL
Bulut tohumlama küçük gümüş iyodür parçacıkları üzere kimyasalların bulutlara eklenmesiyle su damlacıklarının bulutların etrafında kümelenmesini ve yağış mümkünlüğünün artmasını sağlayan bir hava modifikasyon metodu.
South China Morning Post bulut tohumlama operasyonunun hava kirliliğinde besbelli bir düşüş sağladığına dair kesin işaretler bulan araştırmayı pazartesi bildirdi.
GÖKYÜZÜNÜ AÇTILAR
Hong Kong merkezli yayın kuruluşuna nazaran kutlamalar birçok zorlukla karşı karşıya kalmıştı ve bunlar ortasında havayı kirleten ögelerin beklenmedik artışı da yer alıyordu. Ayrıyeten bu sene kayıtlardaki en yağışlı yazlardan biri yaşandığı için merasim öncesinde gökyüzü açık değildi.
Öte yandan aktiflikten evvelki günlerde fabrikalar ve havayı kirleten öteki faaliyetler durdurulmuştu. Lakin düşük hava akışı kirliliğin dağılmadığı manasına geliyordu.
Etraf bilimleri profesörü Wnag Can’ın yönettiği ve hakemli mecmua Environmental Science’da yayımlanan çalışmada merasimin öncesinde iki saatlik bulut tohumlama sürecinin başlatıldığını ve yakındaki dağlık bölgelerde yaşayan şahısların 30 Haziran’da gözkyüzüne roket atıldığını bildirdikleri söz edildi.
ROKETLER KULLANILDI
Makalede roketlerin yağışı artırmak için gökyüzüne gümüş iyot taşıdığı belirtildi.
Araştırmacılara nazaran yapay yağmur, havayı kirleten ögelerin düzeyini üçte ikiden fazla azalttı. Bu sayede Dünya Sıhhat Örgütü standartlarına dayanan hava kalitesi endeksi “orta”dan “iyi” ye yükseltildi.
Araştırma takımı yapay yağmurun “bu devirdeki tek bozucu olay olduğunu” söyledi. Bu nedenle kirlilikteki düşüşün öteki doğal bir nedeninin olmadığı tabir edildi.
Pekin geçen yıl hava modifikasyon programını Hindistan’ın 1,5 katına tekabül eden 5,5 milyon kilometrekarelik bir alana genişletmeyi planladığını duyurmuştu.
Devlet Kurulu 2025’e kadar dolu bastırma teknolojisini kullanan yarım milyon kilometrekarelik alanı da içerek formda gelişmiş bir hava modifikasyon sistemine sahip olmayı hedeflediğini söylemişti.
ÖTEKİ YERLERDE HAVANIN BOZULMASINDAN TASA EDİLİYOR
Teknolojinin başarılı olduğuna yönelik artan sayıda ispat mevcut. Lakin bir yerde havayı manipüle etmenin öbür bir yerde hava durumunu bozup bozmayacağına dair tartışmalar da sürüyor.
2017’ye kadar Çin’in 5 yılda teknolojiye 1,5 milyar dolardan (yaklaşık 20,7 milyar TL) fazla bütçe harcadığı belirtiliyor. Yetkililer 2019’da bu teknoloji sayesinde Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki tarım alanlarında dolu hasarının yüzde 70 azaltıldığını söylemişti.
Teknoloji 2008 Olimpiyatları, 2014 APEC (Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği) Tepesi üzere değerli etkinliklerde de kullanılmıştı.
Kaynaklar: Independent Türkçe
Cumhuriyet
